นิทานชาดก วิสวันตชาดก : ศักดิ์ศรีของข้า สำคัญกว่าชีวิต

นิทานชาดก วิสวันตชาดก งู

เหตุที่ตรัสชาดก : วันหนึ่งชาวเมืองได้นำขนมที่ทำจากแป้งไปถวายพระรูปหนึ่งในสำนักพระสารีบุตร แต่ท่านไม่อยู่ พระเพื่อนจึงรับไว้แทน เมื่อเวลาสายมากแล้วพระรูปนั้นก็ยังไม่กลับมา พระเพื่อนจึงนำขนมนั้นไปถวายแด่พระสารีบุตร เมื่อท่านฉันแล้ว พระรูปนั้นจึงกลับมา พระสารีบุตรจึงบอกว่าได้ฉันขนมนั้นไปหมดแล้ว พระรูปนั้นจึงจึงกล่าว่า ธรรมดาของอร่อย ใครจะไม่ชอบเล่า พระสารีบุตรเกิดสลดใจ จึงตั้งสัจจะไว้ว่าต่อไปจะไม่ฉันขนมที่ทำด้วยแป้งอีก : วิสวันตชาดก

ในอดีตกาล  เมื่อพระเจ้าพรหมทัตครองราชสมบัติในนครพาราณสี

มีชายชาวชนบทคนหนึ่งถูก งู กัด หมู่ญาติจึงรีบพาเขามาหาหมอประจำหมู่บ้าน หมอคนนี้แกเก่งทางคาถาอาคม และมีวิชารักษาโรคภัย

“เอ้า เข้ามาๆๆ” หมอร้องทัก แล้วจัดแจงเอาเชือกรัดเหนือบาดแผลที่ถูกงูกัดอย่างแน่นหนาเพื่อป้องกันมิให้พิษงูแล่นเข้าสู่หัวใจ แล้วก็ถามคนไข้ขึ้นว่า

“เจ้าจำได้ไหมว่างูที่กัดเจ้า เป็นงูอะไร”

“ฉันไม่รู้หรอก หมอ ตัวอ้วนๆ สีดำสลับเหลือง จ้ะ” เสียงเขาสั่นเครือ

“อ้อ คงจะเป็นงูสามเหลี่ยม…” พ่อหมอคาดเดาหลังจากนึกภาพตาม แล้วจึงถามต่อ

“เจ้าจะพอกยาถอนพิษก่อน หรือจะให้เรียกงูที่กัดมาดูดพิษของมันออกล่ะ”

“เรียกมันมาดูดพิษออกเถอะหมอ พิษมันจะได้ออกไปให้หมด” ญาติคนหนึ่งบอก

“ดีๆ ฉันจะได้กระทืบมันให้ตาย” ญาติอีกคนตะโกน

“เฮ้ย! ไม่ได้ อย่าสร้างเวรต่อกันอีกเลย มันดูดพิษให้แล้วก็ปล่อยมันไปเถอะ” พ่อหมอเตือนสติ

ว่าแล้วหมอจึงร่ายมนต์เรียกงูตัวที่กัดชายคนนั้นมา

“เอ็งรึที่กัดชายผู้นี้” พ่อหมอถาม งู

“ใช่แล้ว ข้ากัดเอง เขาเหยียบหางข้า” งูตอบอย่างไม่สะทกสะท้าน

“เอาล่ะ เอ็งดูดพิษของเอ็งออกเดี๋ยวนี้ ก่อนที่เขาจะตาย” พ่อหมอสั่ง

“ข้าทำไม่ได้หรอก” งูปฏิเสธทันที “จะให้ข้าดูดพิษที่คายออกไปแล้วได้ยังไง มันเสียศักดิ์ศรี”

“บ๊ะ! เจ้างูดื้อรั้น คนกำลังจะตายนะเว้ย” หมอเริ่มหัวเสีย แล้วจึงสั่งให้ชาวบ้านก่อกองไฟ

“ถ้าเอ็งไม่ยอมดูดพิษคืน ข้าจะจับเอ็งโยนเข้ากองไฟเดี๋ยวนี้” หมอตะคอก

“ข้ายอมตาย ท่านไม่ต้องโยนข้าเข้าไปหรอก ข้าจะเลื้อยเข้าไปเอง” ว่าแล้วเจ้างูก็เลื้อยตรงเข้าไปที่กองไฟ

“เฮ้ย! เดี๋ยวๆๆๆ อย่าเข้าไป เอ็งจะตายเปล่า” หมอตะโกนห้ามแล้วสั่งให้ดับไฟ

“เอาละ เจ้าไม่ต้องตายหรอก ข้ารักษาเขาได้” พูดจบ พ่อหมอก็ร่ายมนต์รักษาพิษงูให้กับชายผู้นั้นแล้วให้โอวาทกับงูว่า

“เจ้างูเอ๋ย ข้าขอขมเชยเจ้า ที่ยอมตายแทนที่จะยอมดูดพิษของตัวเอง แต่ว่าใครๆก็รักชีวิตนะ เจ้าอย่าไปทำร้ายใครเข้าอีก มันจะเป็นบาปติดตัวเจ้าไป”

เมื่อให้โอวาทจบ เขาก็ปล่อยงูเข้าป่าไป

ข้อคิดจากชาดก :
การมีใจหนักแน่นมั่นคงเป็นคุณสมบัติอันยอดเยี่ยมของมนุษย์ แม้ต้องตายก็ไม่ยอมเสียศักดิ์ศรี

ประชุมชาดก

งูใจเด็ด ได้เกิดเป็นพระสารีบุตร
หมอ ได้เกิดเป็น พระสัมมาสัมพุทธเจ้า

นิทานชาดก วิสวันตชาดก งู