เหตุที่ตรัสชาดก มิตจินติชาดก : ทรงปรารภพระเถระผู้เฒ่า 2 รูป ที่เกียจคร้าน ผลัดวันในการมาเฝ้าพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจนเวลาล่วงเลยไปถึง 3 เดือน
ในอดีตกาล เมื่อพระเจ้าพรหมทัตเสวยราชสมบัติในนครพาราณสี
มีปลา 3 ตัวเป็นเพื่อนกัน ตัวหนึ่งชื่อว่าคิดเยอะ ตัวหนึ่งชื่อคิดน้อย และอีกตัวชื่อคิดพอดี แต่เดิมอาศัยอยู่ในบึงใหญ่ในป่าของนครพาราณสี แต่แล้วก็ได้พากันเร่ร่อนออกมาจนถึงแม่น้ำที่มนุษย์พากันดักข่ายไว้
เจ้าคิดพอดีได้บอกกับเพื่อนทั้งสองว่า
“แถวนี้มีแต่อันตราย เพราะชาวประมงมักจะวางข่ายและเบ็ดไว้เสมอ พวกเราควรกลับไปอยู่ในบึงตามเดิมเถอะ”
แต่เจ้าปลาสองตัวที่เหลือกลับบอกว่า
“ไว้พรุ่งนี้ค่อยไปก็ยังทันน่า”
“อีกสองวันค่อยไปก็ยังไหว”